I. The Way Inside

Word, al lerende, wie je bent…

De transformerende kracht van opdoemende onderlinge verbondenheid.

Empirisch onderzoek bevestigt de gedachte dat wij op een dieper en dikwijls onzichtbaar niveau met elkaar verbonden zijn. Ook al laat ons bewustzijn van dat aspect van de werkelijkheid meestal weinig toe, toch dient een dergelijke ‘interconnectedness’ zich aan in het dagelijkse leven van veel mensen. Tijd en ruimte lijken daarbij geen vaste grenzen te zijn, maar eerder wat elastisch te worden.
Wie zich op deze mogelijkheden richt en ermee in aanraking komt, moet leren om grenzen te verleggen. Dat geldt niet alleen voor individuen, maar ook voor groepen mensen. Het leidt ook tot interessante vragen, zoals: (1) waarom leren psychologen in hun opleiding weinig tot niets over de verscheidenheid aan opvattingen over uitzonderlijke ervaringen, of (2) waarom is de ‘evidence’ rondom empirisch onderzoek waarbij een ondergrondse ‘interconnectedness’ wordt gevonden, niet doorgedrongen in de ‘mainstream’ wetenschap?
Vragen als deze slaan terug op de individuele mens die zich afvraagt hoe hij/zij moet omgaan met zulke ervaringen.

Een korte film over een wetenschappelijk experiment in paranormaal onderzoek is mijn uitgangspunt voor de bespreking van bovengenoemde vragen.

Word, al lerende, wie je bent…

‘…Mijns inziens staat Jung aan het begin van een grote wereldveranderende transformatie van de mens, waarvan afhangt, of hij op aarde zal overleven of niet, en die daarin bestaat, dat hij naar binnen kijkt, naar de irrationele impulsen en manifestaties van het onbewuste. […] Aan de basis van die onbewuste compensatorische tendensen rijpt een nieuw mensenbeeld: de mens als Anthropos – ervan uitgaand, dat dit symbool het individuele zelf met het zelf van de mensheid als geheel verbindt…’ (Marie-Loise van Franz, ‘Forword’, in: W. Odajnyk, Jung and Politics: the Political and Social Ideas of CG Jung, (New York: Harper and Row, 1976), 7.)

Een mens te zijn is een bizarre ervaring. Volgens de conventionele wijsheid over een mensenleven komen twee cellen samen, worden een mens die na een kort leven sterft. Is dat alles? Empirische wetenschappers zouden zeggen: dat is hoe de wereld in elkaar zit. Het heeft geen zin om tijd met romantische fantasieën over andere mogelijkheden te verspillen. En toch, er blijft een zuur gevoel van ontevredenheid, van absurditeit in ons bewustzijn achter.

Dit gevoel komt voort uit het besef van de menselijke conditie van ‘buitenaf’ en vanuit onze innerlijke werelden. Van binnen voelen wij de mogelijkheid tot een oneindige oceaan van leven, vreugde, kracht en ontwikkelingspaden zonder grenzen. “The sky is the limit.” Deze intuïtie is een belangrijke dimensie van de innerlijke ervaring op alle leeftijden, op alle plekken. Het contrast tussen de menselijke conditie van ‘binnen’ en ‘buiten’, tussen onze innerlijke oneindigheid en onze externe onbeduidendheid, is vrij bizar en lastig. Zijn wij allen een fenomeen tussen andere fenomenen, klein en tijdelijk, of zijn wij zo eeuwig en onuitputtelijk zoals wij het van binnen voelen? Hoe kunnen wij onze innerlijke oneindigheid bevrijden, hoe kunnen wij uit onze slaap ontwaken en worden wie wij voelen dat we zijn? Op deze vragen zijn er drie mogelijke antwoorden.